از ابتدای ساخت گوشی‌های هوشمند تا کنون، برای انتقال اطلاعات و تبادل داده بین گوشی‌های مختلف یا گوشی و سایر دستگاه‌ها، روش‌های مختلفی ابداع شده است؛ تکنولوژی‌های مادون قرمز (Infrared)، بلوتوث، وای فای و غیره. یکی از راه‌های جدیدتر تبادل اطلاعات، فناوری یا تکنولوژی NFC است. احتمالا شما نیز در نوار ابزار گوشی خود علامت N مانندی را دیده‌اید که روی آن عبارت NFC نوشته شده است. می‌خواهید بدانید NFC چیست؟ آیا از کاربردهای آن اطلاع دارید؟ در این مقاله به معرفی تکنولوژی NFC می‌پردازیم و در مورد نحوه کارکرد و کاربردهای آن توضیحاتی را ارائه خواهیم داد، پس با ما همراه باشید.
NFC مخفف چیست؟
عبارت NFC مخفف Near Field Communication است که می‌توان آن را «ارتباط از فاصله نزدیک» یا «ارتباط میدان نزدیک» ترجمه کرد. در این فناوری با استفاده از امواج مغناطیسی و کنار هم قرار دادن دو دستگاه می‌توان داده‌ها را منتقل نمود. آن را ارتباط نزدیک می‌گویند چرا که تنها در فواصل کوتاه در حدود چند سانتی‌متر کار می‌کند. فاصله اگر بیشتر از چهار پنج سانتی‌متر باشد دیگر نمی‌توانید از این ابزار استفاده کنید.
تکنولوژی NFC چیست و چگونه کار می‌کند؟
NFC چیست؟ تکنولوژی NFC (ان اف سی)، نوعی استاندارد ارتباط بی‌سیم مبتنی بر مجاورت است. در این فناوری، که همانطور که ذکر کردیم تنها در فاصله‌های بسیار کوتاه عمل می‌کند، دستگاه‌های گیرنده و فرستنده‌ای که از این ابزار برخوردار هستند به‌صورت القایی به هم مرتبط می‌شوند. دستگاه گیرنده، یا اصطلاحا «خواننده»، به‌وسیله عبور جریان الکتریکی از سیم‌پیج، یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند که با نزدیک شدن به دستگاه فرستنده یا تگی که آن هم سیم‌پیچ دارد، بدون نیاز به سیم یا ارتباط فیزیکی، داده‌های ذخیره شده روی فرستنده به دستگاه خواننده انتقال می‌یابد.
دستگاه‌های مجهز به NFC را می‌توان به دو دسته فعال (active) و غیرفعال (passive) تقسیم کرد. در دستگاه‌های فعال، ارسال و دریافت داده‌ها امکانپذیر است، درصورتی‌که در دستگاه‌های غیرفعال تنها می‌توان اطلاعات را ارسال کرد و یک دستگاه غیرفعال، قادر به دریافت داده‌ها نیست. دستگاه‌های فعال می‌توانند با یکدیگر و نیز با دستگاه‌های غیرفعال ارتباط بگیرند. گوشی‌های هوشمند مجهز به NFC، نمونه‌ای از دستگاه‌های فعال هستند. کارت‌های ویزیت یا تراشه‌های به‌کار رفته در تابلوهای تبلیغاتی نمونه‌هایی از دستگاه غیرفعال هستند.
نحوه کار NFC چیست؟
دستگاه‌های مبتنی بر NFC با سه حالت مختلف می‌توانند به یکدیگر متصل شوند:
حالت شبیه‌ساز کارت
اطلاعات رادیویی موجود در کارت یا گوشی را می‌توان از طریق دستگاه‌های NFC خوان رد و بدل کرد. در حالت شبیه‌ساز کارت، ارتباط بین یک دستگاه NFCخوان با کارت یا دستگاه مجهز به NFC برقرار می‌شود.
حالت همتا به همتا (Peer-to-peer)
رایج‌ترین حالت اتصال در وسیله‌های مبتنی بر NFC، حالت همتا به همتا است. فایل‌های صوتی، عکس و سایر اطلاعات را می‌توان با قرار دادن دو دستگاه در کنار هم منتقل کرد. در این حالت دستگاه فرستنده را اکتیو و دستگاه گیرنده را پسیو می‌گویند.
حالت خواندن نوشتن (Reader/writer)
این حالت برای ارتباط بین برچسب‌های NFC با دستگاه‌های مجهز به NFC، مثل کارت‌خوان‌ها یا گوشی‌های هوشمند، کاربرد دارد. از این برچسب‌ها می‌توان برای ارائه مشخصات محصول، اطلاعات تماس یا توضیحات ضروری در پوسترها یا مکان‌های مختلف استفاده کرد.
تگ NFC چیست؟
تگ NFC، یک تراشه یا آی‌سی کوچک شامل یک سیم‌پیچ مسی و فضای اندک ذخیره‌سازی است. تگ‌ها منبع انرژی ندارند به همین دلیل برای خواندن یا نوشتن اطلاعات روی آنها باید به یک ابزار NFC نزدیک شوند. در مجاورت چنین ابزاری با ایجاد میدان مغناطیسی می‌توان داده‌ها و اطلاعات را رد و بدل کرد.
بلوتوث با NFC چه تفاوتی دارد؟
احتمالا می‌پرسید تفاوت بلوتوث با NFC چیست؟ و چه لزومی دارد که با وجود بلوتوث از این ابزار استفاده کنیم؟ بلوتوث و NFC دو تفاوت عمده دارند؛ یکی اینکه از بلوتوث در فواصل دورتری نسبت به NFC می‌توان استفاده کرد، گاهی تا چند متر فاصله ارتباط بلوتوثی همچنان حفظ می‌شود، در صورتی که در NFC فاصله نباید بیشتر از چهار یا پنج سانت شود. این ویژگی برای جلوگیری از درز اطلاعات به صورت ناخواسته یا اتصال‌های بی‌مورد در محیط‌های عمومی مفید است. دومین تفاوت این است که در بلوتوث جفت‌شدن بین دستگاه‌ها مورد نیاز است، که هرچند امنیت انتقال داده‌ها را بالا می‌‌برد اما به دلیل زمانبر بودن فرایند جفت‌شدگی، همه جا کاربرد ندارد. در ادامه توضیح کاربردهای NFC، در مورد مزایای اتصال سریع‌تر آن نسبت به بلوتوث بیشتر خواهیم گفت.
تاریخچه NFC
در مورد پیشینه این تکنولوژی، می‌توان به «سامانه بازشناسی با امواج رادیویی» یا RFID اشاره کرد که نسبت به NFC بسیار قدیمی‌تر است. NFC درواقع نسل جدیدتر این فناوری محسوب می شود. اگر نمی‌دانید که این سامانه چیست باید بگوییم که درصورتی که از کلید‌های کارتی برای باز کردن درب ساختمان یا اتاق هتل‌ها استفاده کرده‌اید حتما این ابزار را می‌شناسید. تفاوت این دو در محدوده انتقال آنها است. برچسب‌های RFID در فواصل چندین متر (حدود سی متر یا بیشتر) قابل استفاده است. اگر بخواهیم مثال دیگری از این تکنولوژی بزنیم باید به برچسبی اشاره کنیم که روی خودروها نصب می‌شود تا هنگام عبور از عوارضی‌ها به‌صورت خودکار هزینه عوارض آزادراه از حساب راننده کسر شود. این برچسب‌ها با استفاده از RFID عمل می‌کنند.
در سال 1997 طرح ابتدایی فناوری NFC توسط شرکت هسبرو در اسباب‌بازی‌های شخصیت جنگ ستارگان به کار رفت. دو شرکت فیلیپس و سونی در سال 2002، آن را به ثبت رساندند و در سال 2004 انجمن NFC را به همراه شرکت نوکیا تاسیس کردند. تگ‌های اولیه، تولید سال 2006 هستند و یک سال بعد اولین تست‌های آزمایشی مصرف‌کنندگان در کشور انگلستان صورت گرفت. در سال 2010 طر‌ح‌های ثبت شده آن منتشر شد و یک سال بعد از آن برای اولین بار ابزار NFC در آپدیتی توسط شرکت نوکیا برای گوشی C7 به بازار ارائه شد. پوشش گسترده این تکنولوژي برای خدمات شهری در اروپا از نیس فرانسه و در سال 2010 آغاز شد. شرکت VISA در سال 2013 برای پرداخت‌های موبایلی از طریق NFC، با سامسونگ همکاری کرد. خدمات محبوب گوگل‌پی و اپل‌پی نیز در سال 2015 ارائه شدند که از این تکنولوژي استفاده می‌کنند.
با NFC چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
با اینکه این تکنولوژی همچنان در ایران ناشناخته مانده است اما باید بدانید که طیف وسیعی از کارهای روزمره و ارتباطات سودمند را می‌توان از طریق NFC انجام داد. برای مثال باز و بسته کردن درب‌ها، دریافت کارت پرواز، پرداخت بلیط‌های مترو و اتوبوس، پرداخت پارکومتر، چاپ تصاویر در پرینترهای حاوی این تکنولوژي و... با استفاده از این فناوری امکانپذیر است.
پرداخت الکترونیکی
مهم‌ترین و پرکاربردترین کارکرد NFC چیست؟ درست حدس زدید؛ پرداخت‌های موبایلی. درست است که این امکان در ایران هنوز مورد استقبال قرار نگرفته است اما در سایر نقاط دنیا، کارت‌های اعتباری اغلب از فناوری NFC استفاده می‌کنند. از این طریق تنها با نزدیک کردن گوشی یا کارت به دستگاه‌های پرداخت، هزینه کالاها و خدمات به‌صورت خودکار از حساب کاربر برداشت می‌شود. خدماتی چون اپل‌پی، گوگل‌پی و سامسونگ‌پی از NFC گوشی برای انجام تبادلات بانکی بهره می‌برند.
انتقال اطلاعات
در مواقعی که نیاز است حجم مختصری از اطلاعات و داده را در زمان کمی رد و بدل شود، NFC یک امکان فوق‌العاده است. تنها با نزدیک کردن گوشی به یک تراشه NFC در کوتاه‌ترین زمان ممکن همه مشخصات برنامه‌ریزی شده به گوشی منتقل و در آن نمایش داده می‌شود. از این نظر این فناوری کمی شبیه کد QR است، اما پیشرفته‌تر، عمل می‌کند.
در حوزه انتقال اطلاعات کارکرد دیگر NFC چیست؟ از این فناوری همچنین برای انتقال و به اشتراک‌گذاری فایل، عکس و ویدئو نیز می‌توان استفاده کرد. اما باید در نظر داشت که سرعت انتقال داده‌ها در این مورد نسبت به بلوتوث پایین‌تر است و همچنین فاصله دستگاه‌ها در مدت زمان تبادل اطلاعات نباید زیاد باشد. پس این ابزار در برخی مواقع خاص کارایی موثرتری دارد.
بازاریابی و جذب مشتری
یکی از کاربردهای مفید NFC، خدمت به کسب‌وکارها در زمینه بازاریابی است. از این فناوری می‌توان به‌صورت سخت‌افزاری استفاده کرد تا مخاطب در زمان بسیار کمی اطلاعات سودمند و مورد نیازش درباره محصولات را دریافت کند. استفاده از یک تگ NFC در پوسترها، تبلیغات محیطی، فلایرها و کارت‌های ویزیت این امکان را به تولیدکننده و فروشنده می‌دهد که به‌صورت فشرده و سریع محصولش را به مشتری معرفی کند. کسب‌وکارها می‌توانند اطلاعاتی از قبیل آدرس وبسایت، راه‌های ارتباطی، شماره تماس و غیره را در یک تراشه قرار دهند تا در لحظه، یک مشتری بالقوه را تبدیل به خریدار کنند.
اتصال سریع
تکنولوژی NFC همچنین در بسیاری از هدفون‌ها و اسپیکرهای بی‌سیم مورد استفاده قرار می‌گیرد تا بتوانند با سرعت بیشتری به گوشی شما وصل شوند. در بسیار از دوربین‌ها نیز، ارتباط اولیه بین دوربین و دستگاه در وهله اول توسط NFC انجام می‌شود و سپس داده‌ها و عکس و ویدئو از طریق وای‌فای منتقل می‌شود.
حمل و نقل عمومی
در بسیاری از کشورها، یکی از پرکاربردترین روش‌های پرداخت هزینه‌های حمل و نقل عمومی، استفاده از کارت‌های دارای NFC است. حتی شهروندان می‌توانند با استفاده از اپلیکشن‌های موجود در گوشی خود مثل گوگل‌پی، بدون نیاز به کارت‌های مخصوص، هزینه اتوبوس و مترو را پرداخت کنند.
در بازاریابی مزایای استفاده از NFC چیست؟
راحتی و سرعت استفاده از NFC به‌حدی است که آن را به‌صورت ابزار «بزن و برو» نیز می‌شناسند. در همه انواع پرداخت‌های الکترونیکی و نیز در تبلیغات محیطی، کلمه «ضربه بزن» عبارت آشنایی برای مخاطب است که تنها کافی است گوشی خود را به این واژه نزدیک کند یا روی آن قرار دهد و در ادامه پرداخت به‌راحتی انجام شود یا اطلاعات و توضیحات بیشتر به گوشی‌اش منتقل شود. درواقع چیزی شبیه «اسکن کن» در کدهای QR است که این روزها در کافه و رستوران‌ها و یا نمایشگاه‌ها، پاساژها و مغازه‌ها به‌وفور مشاهده می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بازاریابی موثر به جلب نظر مخاطب نیاز دارد. برای این منظور نه تنها نیاز است که کاربر را به اقدام تشویق کنید، بلکه ارجحیت با کسی است که بتواند شکلی از ارزش افزوده به مخاطب خود ارائه دهد. دقیقا می‌تواند به‌سادگی عبارت «بیشتر بدانیم» عمل کند. در دنیای رقابت‌های فراگیر و تنگاتنگ کسی برنده است که خلاق‌تر باشد. فناوری NFC به مشتری کمک می‌کند که برای انجام برخی امور در وقت خود صرفه‌جویی کند. شاید این مسائل در نگاه اول پیش‌پاافتاده به‌نظر برسد اما عملا چند مرحله می‌تواند شما را جلوتر ببرد. بگذارید مثالی بزنیم تا موضوع کاملا روشن شود.
اگر برای خرید یک محصول الکترونیکی وارد فروشگاه شوید، احتمالا دوست دارید با دیدن هر محصول از دیدگاه‌های سایر خریداران و کاربران نیز آگاهی کسب کنید. کاری که اکنون می‌توانید انجام دهید این است که صفحه اینترنت گوشی خود را باز کرده و در دیجیکالا یا وبسایت‌های مشابه محصول را سرچ کنید و نظرات نوشته شده را بخوانید. به زمانی که صرف می‌کنید دقت کنید. حالا فرض کنید در همان فروشگاه یک تگ NFC در کنار هر محصول قرار دارد که با گذاشتن گوشی خود روی آن نه تنها مشخصات محصول، قیمت و نحوه خرید را به شما توضیح می‌دهد بلکه شما را به صفحه نظرات سایرین نیز هدایت می‌کند. دراین‌صورت آیا خرید لذت‌بخش‌تری را تجربه نخواهید کرد؟
یا تصور کنید که لباسی را انتخاب کرده‌اید و دوست دارید شال یا کفش متناسب با آن را نیز بخرید، اگر در کنار اتیکت لباس تگی نصب شده باشد که با قرار دادن گوشی خود روی آن ست‌های مناسب با آن را به شما نشان دهد، چقدر در وقت و انرژی شما صرفه‌جویی خواهد شد. این همان ارزش افزوده‌ای است که می‌توانید به مخاطب ارائه دهید.
کدام دستگاه‌ها NFC دارند؟
اغلب دستگاه‌های هوشمند امروزی این فناوری را ارائه می‌کنند. شرکت اپل از آیفون ۶ به بعد گوشی‌های خود را مجهز به NFC کرد. مدل‌های میان‌رده و پرچم‌دار اندرویدی نیز این قابلیت را دارا هستند. با این وجود قبل از خرید، حتما مشخصات گوشی مورد نظر خود را بررسی کنید تا از وجود تکنولوژی NFC در آن مطمئن شوید.
همچنین بسیاری از مچ‌بندها و ساعت‌های هوشمند نیز این قابلیت را ارائه می‌دهند. از NFC در اینترنت اشیاء، هوشمندسازی خانه‌ها و ساختمان‌ها، اتصال گوشی به پخش‌کننده‌های چندرسانه‌ای و سرگرمی در خودرو نیز می‌توان استفاده کرد.
فعالسازی NFC در گوشی‌های آیفون
در گوشی‌های اپل، NFC همواره فعال است و نیازی ندارید کار خاصی انجام دهید. حتی نمی‌توانید آن را غیرفعال کنید. نگران مصرف باتری نباشید، چرا که مصرف انرژی این فناوری بسیار پایین است و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
فعالسازی NFC در گوشی‌های اندرویدی
در گوشی‌های اندرویدی از دو راه می‌توانید این قابلیت را فعال کنید؛ در قسمت جست‌وجو عبارت NFC را تایپ کنید، یا در بخش تنظیمات گوشی، وارد قسمت «دستگاه‌های متصل (Connected Devices)» یا «شبکه و به‌اشتراک‌گذاری (Network and Sharing)» شوید و NFC را پیدا کنید.
